Đột dập kim loại là một quá trình sản xuất được dùng để thay đổi các tấm kim loại phẳng thành các hình dạng cụ thể. Đây là một quá trình khá phức tạp và sử dụng các kỹ thuật tạo hình kim loại như: đục lỗ, uốn cong, xuyên thủng…
Hiện nay, với sự phát triển của thị trường, các công ty hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp như ô tô, hàng không, y tế, HVAC, điện tử, xây dựng, thiết bị…có nhu cầu rất lớn về sản phẩm đột dập. Dập kim loại là một giải pháp nhanh chóng và tiết kiệm chi phí cho nhu cầu sản xuất số lượng khổng lồ này. Các yếu tố quan trọng của một nhà sản xuất, gia công đột dập kim loại phải kể đến gồm:
– Chất lượng và độ bền cao.
– Giá cả cạnh tranh
– Thời gian quay vòng nhanh.

1. Khái quát về kỹ thuật đột dập kim loại

Dập kim loại hay còn được gọi là ép, là việc đặt tấm kim loại phẳng, ở dạng cuộn tròn hoặc dạng trống vào một máy dập. Trong máy ép, một công cụ và bề mặt khuôn tạo hình kim loại thành hình dạng mong muốn. Đục, dập, uốn, dập nổi và gấp mép là tất cả kỹ thuật thường được sử dụng để tạo hình kim loại.
Trước khi tạo hình sản phẩm thực tế các chuyên gia dập phải thiết kế dụng cụ thông qua công nghệ kỹ thuật CAD/CAM. Những thiết kế này đảm bảo độ chính xác cao để có chất lượng tối ưu. Sau đó, có thể dùng nhiều loại kim loại, kỹ thuật gia công để hoàn thành sản phẩm.

2. Các kỹ thuật dập kim loại phổ biến hiện nay

2.1 Dập khuôn lũy tiến

Tấm kim loại được đưa vào máy dập khuôn lũy tiến. Mỗi bộ phận trong máy dập thực hiện một thao tác cắt, dập hoặc uốn riêng biệt. Mỗi bộ phận này hoàn thành một phần của sản phẩm. Tấm kim loại khi trải qua các bộ phận sẽ hoàn thiện tạo ra một sản phẩm.
Dập khuôn lũy tiến là phương pháp lý tưởng cho các chi tiết, bộ phận có hình dạng phức tạp, mang đến những ưu điểm sau:
– Thời gian quay vòng nhanh.
– Chi phí nhân công thấp.
– Thời gian hoàn thiện một sản phẩm ngắn.
– Độ lặp lại cao hơn.

2.2 Dập bốn canh (Dập Fourslide)

Dập bốn cạnh hoặc nhiều cạnh liên quan đến căn chỉnh theo chiều ngang và bốn cạnh khác nhau. Nói cách khác, sử dụng bốn công cụ đồng thời để tạo hình phôi. Qúa trình này có thể tạo ra các phần phức tạp nhất của chi tiết.
Ưu điểm của phương pháp dập bốn cạnh:
– Tính linh hoạt cho các bộ phận phức tạp.
– Linh hoạt hơn khi có sự thay đổi thiết kế.
Đúng như tên gọi của nó, một đường trượt có 4 cạnh, nghĩa là có thể sử dụng tối đa bốn công cụ khác nhau. Khi vật liệu nạp vào một mặt phẳng, nó được uốn cong liên tiếp nhanh chóng bởi mỗi trục được trang bị một dụng cụ.

2.3 Dập sâu

Dập sâu là kỹ thuật kéo một tấm kim loại trống vào khuôn, thông qua tác dụng lực tạo thành một hình dạng như mong muốn. Phương pháp này được gọi là “dập sâu” khi độ sâu của phần được dập vượt quá đường kính của nó. Loại định hình này lý tưởng để tạo ra các chi tiết cần nhiều đường kính và là một giải pháp thay thế hiệu quả về chi phí cho các quy trình tiện, thường đòi hỏi sử dụng nhiều nguyên liệu hơn.
Các ứng dụng phổ biến và các sản phẩm được làm từ phương pháp dập sâu gồm:
– Các chi tiết của ô tô.
– Bộ phận máy bay.
– Rơ le điện tử.
– Đồ dùng gia đình và dụng cụ nấu nướng.

2.4 Dập nhanh

Việc dập kim loại trong thời gian ngắn đòi hỏi chi phí dụng cụ khá cao nhưng là giải pháp lý tưởng cho dự án nhỏ hoặc tạo nguyên mẫu. Sau khi tạo khoảng trống, nhà sản xuất sử dụng kết hợp các thành phần dụng cụ cụ tùy chình và khuôn để uốn cong, đục lỗ hoặc khoan chi tiết tùy theo yêu cầu của sản phẩm.
Việc tạo hình chi tiết công phu và số lượng sản phẩm cần sản xuất nhỏ có thể khiến chi phí sản xuất trên mỗi chi tiết khá cao. Tuy nhiên, với một số trường hợp không mất phí dụng cụ sẽ giúp quá trình dập nhanh tiết kiệm chi phí hơn trong nhiều dự án, đặc biệt là những dự án yêu cầu quay vòng nhanh.

3. Quy trình sản xuất sản phẩm mẫu

Trước khi thực hiện đột dập kim loại người ta cần tạo ra sản phẩm mẫu để căn cứ vào đó đưa vào sản xuất đại trà. Quy trình tạo ra sản phẩm mẫu gồm:
– Ý tưởng và thiết kế sản phẩm: Nhà thiết kế phác họa ra sản phẩm cần chế tạo, xác định chính xác kích thước, dung sai, hướng tiến dao, giảm thiểu phế liệu và nhiêu công việc khác nữa.
– Gia công bộ thép và khuôn: Sử dụng máy CNC đảm bảo độ chính xác và độ lặp lại cao hơn cho cả những khuôn phức tạp nhất. Các thiết bị như máy CNC 5 trục và dây EDM có thể cắt thép cứng với dung sai vô cùng chính xác.
– Xử lý thứ cấp: Xử lý nhiệt được áp dụng cho các chi tiết kim loại để tăng cường độ cứng và làm cho chúng bền hơn sau này. Dụng cụ mài được sử dụng để hoàn thiện các bộ phận yêu cầu chất lượng bề mặt và độ chính xác kích thước cao.
– Dây EDM: Dây gia công phóng điện tạo hình cho vật liệu kim loại với một sợi dây đồng nhiễm điện. Dây EDM có thể cắt được nhiều hình dạng khác nhau, kể cả những hình dạng phức tạp nhất, bao gồm các góc cạnh và đường viền nhỏ.
Trên đây là những thông tin cơ bản giúp bạn đọc có cái nhìn tổng quan về ngành gia công đột dập kim loại. Hi vong những thông tin mà chúng tôi cung cấp trong bài viết sẽ giúp bạn hiểu hơn về gia công đột dập cũng như các kỹ thuật thường dùng để phục vụ cho công việc của mình.